Nhìn thẳng sự thật, chỉ rõ nguyên nhân, đề ra các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công

Sáng 16/7, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị Thường trực Chính phủ trực tuyến toàn quốc về việc kết thúc thúc đẩy đầu tư công năm 2024.

Quảng cảnh Hội nghị Thường trực Chính phủ trực tuyến toàn quốc về ngày kết thúc
thúc đẩy công nghiệp năm 2024.(Ảnh: Trần Hải)

Cùng dự kiến có các Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, Trần Lưu Quang, Trần Hồng Hà và Lê Thành Long; đại diện cho các bộ, ban, ngành, cơ quan Trung ương, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, các đơn vị. Hội nghị được truyền trực tuyến tới trụ sở Ủy ban nhân dân 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Phát biểu ý kiến khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, theo Kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, chúng ta phải ưu tiên cho tăng trưởng, đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng; trong đó có 3 động lực tăng trưởng truyền thống, trong đó động lực tăng trưởng về đầu tư, và trong đầu tư có đầu tư công. Kết luận của Trung ương đã nêu, lấy công đầu tư dẫn đến công đầu tư, kích hoạt mọi nguồn lực trong xã hội cho công đầu tư phát triển.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng phải hoàn thành mục tiêu mà Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã đề ra, đó là hoàn thành 3.000km đường cao tốc vào năm 2025; đầu tư tạo không gian phát triển mới, tạo ra các khu đô thị mới, khu dịch vụ mới, kích hoạt các hoạt động khác.

Thủ tướng nhấn mạnh, trên thực tế, Chính phủ đã thành lập 5 Tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công; ngoài ra, Chính phủ thành lập 26 Tổ công tác đi các địa phương thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội nói chung, trong đó có đầu tư; liên quan đầu tư, có đầu tư trung hạn, đầu tư các công trình liên quan chống xói mòn, sụt lún, chống biến đổi khí hậu…; bắt đầu bằng nguồn vốn trung ương và địa phương.

Tuy nhiên, chúng ta thấy rằng việc giải ngân vốn đầu tư công luôn chậm, kéo dài nhiều năm nay. Mặc dù năm 2023, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã tiến triển hơn, nhưng vì yêu cầu, số vốn được giao thì vẫn còn thấp, nhất là 6 tháng đầu năm 2024, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công mới đạt 29,39%, thấp hơn một chút so với cùng kỳ năm 2023 (30,49%). Trong đó, có 60/107 bộ, cơ quan, địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước; trong đó có 32/44 bộ, cơ quan trung ương và 28/63 địa phương; tỷ lệ giải ngân vốn ODA còn chậm, mãi không thể giải quyết được.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu ý kiến tại hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Câu hỏi đặt ra là tại sao chúng ta luôn quan tâm đến điều này, ai cũng thấy điều này là quan trọng, giải ngân vốn đầu tư công là một động lực tăng trưởng, trong lúc ưu tiên cho tăng trưởng thì phải tập trung cho động kích hoạt này, thế mà động kích hoạt này vẫn ì ạch? Do đó, Thường trực Chính phủ nhận thấy cần có hội nghị toàn quốc để kết thúc thúc đẩy công tác, góp phần tăng trưởng theo Kết luận của Trung ương, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ.

Tại hội nghị này, chúng ta cần giải quyết nguyên nhân khách quan, nguyên nhân chủ quan nào dẫn đến duy trì sự phân tán này mà nhiều năm nay đã chỉ đạo quyết định chưa được giải quyết? Cần chỉ ra những khó khăn, điểm nghẽn, cái nào do quy định, cái nào do tổ chức thực hiện, vướng mắc ở đâu, do lãnh đạo, chỉ đạo, cơ chế, chính sách vướng mắc? Cần phải bàn, chỉ ra những cái tốt để tiếp tục phát huy, nhân rộng, những cái chưa được giải quyết; cho ta bài học kinh nghiệm gì trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện giải ngân vốn đầu tư công? Tại sao đến nay còn hơn 29 tỷ đồng chưa được phân bổ? Chúng ta cần phải mổ xẻ, cần phải bàn, trên cơ sở đó đưa ra giải pháp gì mang tính đột phá từ nay đến cuối năm.

Thủ tướng Phạm Minh Chính đặt ra vấn đề, những cơ quan, đơn vị nào không giải ngân tốt thì nên khoanh tròn lại để phân bổ thêm vào những công trình trọng điểm có điều kiện giải ngân tốt để góp phần giải quyết khó khăn cho các ngành như xi-măng, sắt, thép…, đảm bảo kế hoạch giải ngân vốn đầu tư công trên 95% theo kế hoạch.

Chúng ta đã nêu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cũng là một tiêu chí đánh giá cán bộ, nhất là người đứng đầu, nhưng chưa được thực hiện. Thủ tướng yêu cầu cuộc họp này phải được giải quyết, tìm ra giải pháp vì đây là nhiệm vụ ưu tiên của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành đã được thấm nhuần. Tuy nhiên việc tổ chức thực hiện vẫn còn khó khăn.

Thủ tướng cho rằng, trong một cuộc họp, cuộc họp không thể giải quyết được tình trạng này ngay lập tức, nhưng điều quan trọng là phải tìm ra hướng đi để thúc đẩy đầu tư công tốt hơn trong bối cảnh hiện tại.

Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo tại hội nghị. (Ảnh: Trần Hải)

Theo Thủ tướng, thời gian qua, tình hình thế giới có nhiều khó khăn, nhất là ngắt các chuỗi cung ứng, chuỗi sản xuất, dẫn đến sản xuất hàng hóa khó khăn. Chúng ta đã nỗ lực, tích cực khắc phục tình trạng ngắt mạch này, mở rộng các chuỗi cung ứng, đôn đốc, kiểm tra, điều chỉnh, phản ứng chính sách thời gian…, nhờ đó, kinh tế-xã hội có khởi tạo sắc 6 tháng đầu năm, nhưng nếu lơ là, chủ quan thì tình hình sẽ lại gặp khó khăn.

Thủ tướng chỉ rõ, có nhiều cơ quan, địa phương, công trình được thực hiện tốt việc giải ngân vốn đầu tư công như các tuyến cao tốc, đường dây 500kV mạch 3, hay như một số tỉnh, thành, cơ quan cũng trong điều kiện như vậy nhưng lại thực hiện giải ngân tốt. Vậy thì những nơi chưa làm tốt thì nguyên nhân do đâu? Thủ tướng đề nghị các đại biểu thao tác tách trực tiếp, nhìn thẳng vào sự thật, chỉ rõ vấn đề vướng mắc về thủ tục, giải pháp lý để tìm ra giải pháp khắc phục.

* Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, về tình hình phân bổ, giải ngân vốn kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024: tổng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 được Quốc hội quyết định phân bổ cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương 12 là 669.264.639 tỷ đồng, bao gồm: vốn ngân sách Trung ương là 236.915.739 tỷ đồng (trong đó: vốn trong nước là 216.915.739 tỷ đồng, vốn nước ngoài là 20.000 tỷ đồng), vốn ngân sách địa phương là 432.348,9 tỷ đồng. Căn cứ quy định Luật Đầu tư công, Nghị quyết của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đã giao 669.264.639 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 cho các bộ, cơ quan trung ương, đạt tỷ lệ 100% kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 đã được Quốc hội phân bổ.

Tình hình phân bổ, giao kế hoạch chi tiết cho các nhiệm vụ, dự án tại các bộ, cơ quan trung ương và địa phương: đến ngày 10/7/2024, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã phân bổ, giao kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2024 chi tiết cho danh mục nhiệm vụ, dự án là 639.350.636 tỷ đồng, đạt 95,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, bao gồm: vốn ngân sách Trung ương là 228.672.634 tỷ đồng, đạt 96,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, vốn ngân sách địa phương là 410.678.002 tỷ đồng, đạt 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết là 29.914.003 tỷ đồng (chiếm 4,4% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), bao gồm: vốn ngân sách Trung ương là 8.243.105 tỷ đồng, (vốn trong nước là 6.197.150 tỷ đồng và vốn nước ngoài là 2.045.954 tỷ đồng của 20/44 bộ, cơ quan trung ương và 21/63 địa phương, vốn cân đối ngân sách địa phương là 21.670.898 tỷ đồng của 23/63 địa phương.

Đại diện lãnh đạo các bộ, ngành tham dự hội nghị. (Ảnh: Trần Hải).l

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 65/NQ-CP ngày 7/5/2024, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có Báo cáo số 5324/BKHĐT-TH ngày 8/7/2024 Chính phủ về việc điều chỉnh giảm số vốn các bộ, cơ quan trung ương, địa phương đến ngày 15/5/2024 chưa phân bổ bổ sung chi tiết để bổ sung cho các bộ, cơ quan trung ương, địa phương khác có nhu cầu. Tuy nhiên, từ ngày 15/5/2024 đến nay, có 3 bộ và 2 địa phương tiếp tục thực hiện phân phối bổ sung 184.241 tỷ đồng.

Về thực hiện và giải ngân: theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 30/6/2024 là 196.669.384 tỷ đồng, đạt 29,39% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cùng kỳ năm 2023 đạt 30,49%, trong đó: vốn trong nước là 194.270,6 tỷ đồng (đạt 30% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), vốn ngoài nước là 2.399,1 tỷ đồng (đạt 12% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao). Giải ngân vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là 4.781,7 tỷ đồng, đạt 78,23% kế hoạch; Chương trình mục tiêu quốc gia là 9.644,6 tỷ đồng, đạt 35,43% kế hoạch.

Đánh giá tỷ lệ giải ngân của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương: về mặt hiện tại, trong 6 tháng đầu năm 2024, nhiều bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã chủ động, thực hiện quyết định liệt kê các nhiệm vụ , giải pháp hướng dẫn xử lý, giải quyết vướng mắc, khó khăn về thời gian, hiệu quả, để thúc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Kết quả có 11/44 bộ, cơ quan trung ương và 35/63 địa phương có tỷ lệ giải ngân trên mức trung bình của cả nước.

Một số bộ, cơ quan trung ương có tỷ lệ giải ngân cao nhất là Đài Truyền hình Việt Nam (100%); Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Việt Nam (90,07%); Bộ Xây dựng (47,91%); Trung ương Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (47,37%); Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (46,88%); Bộ Giao thông vận tải (41,16%); Địa phương: Nam Định (58,75%); Thanh Hóa (56,83%); Lào Cai (54,23%); Phú Thọ (51,02%); Bà Rịa-Vũng Tàu (49,66%); Tiền Giang (47,42%); Hòa Bình (47,30%).

Tính theo giá trị giải ngân tuyệt đối, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương có giá trị giải ngân cao nhất cả nước là: Bộ Giao thông vận tải (24.399.801 tỷ đồng), Bộ Quốc phòng (5.588.103 tỷ đồng), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (4.657.707 tỷ đồng), thành phố Hà Nội (22.561.864 tỷ đồng), thành phố Hồ Chí Minh (11.005.582 tỷ đồng), Thanh Hóa (6.355.944 tỷ đồng), Bà Rịa-Vũng Tàu (5.870.074 tỷ đồng), thành phố Hải Phòng (5.498.198 tỷ đồng).

Hội nghị được truyền trực tuyến tới trụ sở 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. (Ảnh: Trần Hải)

Tỷ lệ giải ngân vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội được kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân đạt 78,23% kế hoạch; đặc biệt vốn bộ, cơ quan trung ương quản lý có tỷ lệ giải ngân trong 6 tháng đạt 99,58% (riêng Bộ Giao thông vận tải đạt tỷ lệ giải ngân là 100%). Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thuộc 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đạt 35,43%, cao hơn trung bình chung của cả nước (29,39%), cải thiện đáng kể so với tỷ lệ giải ngân trong 6 tháng đầu năm 2023 (28,23%).

Về mặt chưa được: tỷ lệ giải ngân ngân sách của cả nước 6 tháng đầu năm 2024 đạt 29,39%, thấp hơn cùng kỳ năm 2023 (30,49%): trong đó, bên cạnh tỷ lệ giải ngân ngân sách Trung ương có sự cải thiện (đạt 30,51% so với cùng kỳ 28,34%), thì tỷ lệ giải ngân ngân sách địa phương (đạt 28,77%) lại thấp hơn cùng kỳ (32,76%).

Số lượng bộ, cơ quan trung ương, địa phương giải ngân dưới mức trung bình của cả nước còn cao: có 33 bộ, cơ quan trung ương và 28 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình của cả nước còn cao; nhiều bộ, cơ quan trung ương, địa phương không duy trì được kết quả giải ngân tốt như cùng kỳ năm 2023; tỷ lệ giải ngân của các dự án quan trọng quốc gia, dự án quan trọng điểm ngành giao thông vận tải, dự án giao thông liên vùng do địa phương quản lý còn thấp; tỷ lệ giải ngân vốn của các dự án sử dụng vốn ODA, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ trong nước còn thấp.

Nguồn: https://nhandan.vn