Mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng nhà, đất bằng giấy viết tay là hợp đồng chuyển nhượng đất được viết bởi bên người mua hoặc người bán dưới hình thức văn bản viết tay, không được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật. Giao dịch bằng giấy viết tay tưởng như thuận tiện bởi rút ngắn quy trình, mua với giá rẻ, song tiềm ẩn nhiều rủi ro khiến người nhận chuyển nhượng rơi vào tình trạng “tiền mất tật mang”.
Nhiều người tham gia giao dịch bất động sản tại một khu dân cư mới tại xã Hải Triều (Tiên Lữ)
Chị Vũ Thị Thúy Q., người dân phường Lam Sơn (thành phố Hưng Yên) chia sẻ: Thông qua đồng nghiệp, tôi được giới thiệu để mua nhà, đất ở huyện Tiên Lữ. Tuy nhiên, người bán lại chỉ có giấy tờ viết tay, lý do là đất ông cha để lại, viết tay mua bán đỡ mất các loại thuế, phí... Nhìn mảnh đất đẹp, giá rẻ nhưng tôi quyết định không giao dịch vì lo ngại tính pháp lý.
Thực tế, không ít người lựa chọn hình thức chuyển nhượng nhà, đất bằng giấy viết tay với mục đích rút ngắn các thủ tục từ các cơ quan thẩm quyền. Ngoài ra, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác như sự tin tưởng vào mối quan hệ với bên giao dịch cũng như tâm lý chủ quan. Điều này tiềm ẩn những nguy cơ khiến người nhận chuyển nhượng có thể không được sử dụng mảnh đất, ngôi nhà mong muốn một cách hợp pháp mà còn bị mất đi khoản tiền lớn.
Giá chuyển nhượng quyền sử dụng nhà, đất thông qua giấy tờ viết tay thường được rao bán với giá khá cạnh tranh, được “quảng cáo” là không mất các loại thuế phí. Tuy nhiên, trên thực tế, người mua sẽ gặp phải những rủi ro như: Khó xác định nguồn gốc của mảnh đất, đất có thể vướng vào quy hoạch, mục đích sử dụng khác nhau, pháp lý không rõ ràng... Thậm chí, một số người bàng hoàng khi kết thúc giao dịch mới phát hiện ra mảnh đất của mình không được phục vụ vào mục đích để ở. Nhiều trường hợp nhận chuyển nhượng nhà, đất của họ hàng, bạn bè hoặc người quen do có tâm lý tin tưởng vào mối quan hệ thân thiết. Bên cạnh đó, những lời nói thân tình từ người quen khiến không ít người cả nể, chủ quan vào tính pháp lý của các giấy tờ nhà, đất. Trong khi đó, bên chuyển nhượng có thể thay đổi ý khi giá nhà đất tăng cao hoặc tìm được người trả giá cao hơn. Có trường hợp, chủ nhà đất thực hiện giao dịch với nhiều người, nhiều lần khác nhau, người mua cũng không kiểm soát được tình hình. Lúc này, dù có xảy ra tranh chấp thì cơ quan chức năng cũng không thể giải quyết vì không có căn cứ pháp lý, người mua dễ rơi vào tình trạng mất cả tiền lẫn đất.
Theo khuyến cáo của ngành chức năng, hợp đồng mua nhà bằng giấy viết tay không được pháp luật công nhận. Theo quy định của Bộ luật Dân sự và Luật Đất đai thì việc chuyển nhượng nhà đất bắt buộc phải lập thành văn bản, phải được công chứng, chứng thực bởi cơ quan có thẩm quyền. Sau đó, bên mua có trách nhiệm liên hệ với cơ quan đăng ký quyền sở hữu tài sản để thực hiện thủ tục trước bạ sang tên.
Đồng chí Nguyễn Tiến Huy, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai (Sở Tài nguyên và Môi trường) cho biết: Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất thông qua giấy viết tay không được coi là căn cứ để làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Chính vì vậy, bên mua không thể tiến hành các thủ tục như sang nhượng, cho thuê, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất.
Khoản 3, Điều 167, Luật Đất đai 2013 quy định rõ: Hợp đồng chuyển nhượng, tặng cho, thế chấp, góp vốn bằng quyền sử dụng đất, quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp kinh doanh bất động sản quy định tại điểm b khoản này. Điều đó có nghĩa hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất phải được công chứng hoặc chứng thực mới có hiệu lực, nếu chỉ bằng giấy viết tay sẽ không có giá trị pháp lý và quyền lợi của các bên, đặc biệt là người mua sẽ không được pháp luật bảo vệ.
Chỉ trong một số trường hợp đặc biệt, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất bằng giấy viết tay không có công chứng, chứng thực vẫn được đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Điều này được quy định tại Nghị định số 01/2017/NĐ-CP ngày 6/1/2017 sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai. Cụ thể, các trường hợp đang sử dụng đất sau đây mà chưa được cấp giấy chứng nhận và không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này thì người đang sử dụng đất thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu theo quy định của Luật Đất đai và quy định tại Nghị định này mà không phải làm thủ tục chuyển quyền sử dụng đất: Sử dụng đất do nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trước ngày 1/1/2008; Sử dụng đất do nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất từ ngày 1/1/2008 đến trước ngày 1/7/2014 mà có giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 100 của Luật Đất đai và Điều 18 của Nghị định này. Người dân cần nắm bắt rõ để thận trọng khi giao dịch nhà, đất, tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.
Nguồn: https://baohungyen.vn