Ảnh minh hoạ. (Nguồn: Meta)

Tiền ảo, tiền số và tài sản ảo đang trở thành xu hướng tài chính công nghệ trên toàn cầu. Nhiều quốc gia đã phát triển khung pháp lý để quản lý loại hình giao dịch này và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó.

Trong tháng 3/2025, Bộ Tài chính sẽ báo cáo Chính phủ ban hành Nghị quyết cho phép thí điểm đưa vào xây dựng, vận hành sàn giao dịch tiền ảo, tiền số, tài sản ảo, từ đây mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng cần có khung pháp lý phù hợp.

Khơi nguồn lực kinh tế mới

Theo Chainalysis (công ty phân tích blockchain của Mỹ), dòng tiền từ tài sản mã hóa vào Việt Nam giai đoạn 2022-2024 ước tính hơn 100 tỷ USD, cao gấp đôi dòng vốn FDI.

Cùng với đó, Việt Nam đứng thứ 3 toàn cầu về chỉ số chấp nhận tài sản mã hóa năm 2023 và đứng thứ 7 về số lượng người sở hữu tài sản mã hóa năm 2024.

Việt Nam cũng là một trong những quốc gia có tỷ lệ sở hữu tài sản mã hóa cao nhất thế giới. Theo báo cáo của TripA, có khoảng 17 triệu người Việt Nam sở hữu tài sản mã hóa, chiếm 17% dân số, xếp thứ 5 toàn cầu.

Theo ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA), số liệu này phản ánh rõ ràng sự tồn tại của một nền 'kinh tế ngầm' đáng kể, đòi hỏi các chính sách hợp lý để hợp thức hóa, quản lý và đưa vào nền kinh tế chính thống.

Ông Phan Đức Trung - Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam. (Ảnh: PV/Vietnam+)

"Việt Nam đang thí điểm khung pháp lý cho nhà cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, đặc biệt là sàn giao dịch tài sản mã hóa. Đây không chỉ là bước đầu tiên trong quá trình luật hóa mà còn là chiến lược khai phá nguồn lực kinh tế ngầm chưa được định danh," ông Trung nhận định.

Bà Lynn Hoàng - Giám đốc Quốc gia Binance cho biết việc thí điểm sàn giao dịch tài sản số của Việt Nam phù hợp với xu hướng toàn cầu. Với những lĩnh vực mới như tài sản số, một môi trường được quản lý tốt không chỉ bảo vệ người dùng mà còn thúc đẩy đổi mới, khuyến khích sự chấp nhận rộng rãi và tăng cường sự ổn định của thị trường.

Còn theo ông Trần Xuân Tiến - Tổng thư ký Chi hội Blockchain Thành phố Hồ Chí Minh, việc thí điểm sàn giao dịch tiền mã hóa lúc này là hợp lý bởi nhiều quốc gia đã thí điểm và áp dụng mô hình này trong nhiều năm qua. Đây là động lực lớn để thúc đẩy sự phát triển của ngành blockchain. Người tham gia đầu tư sẽ được bảo vệ bởi pháp luật trong khuôn khổ thí điểm. Việc nhà đầu tư được tiếp cận kênh an toàn thúc đẩy dòng vốn lành mạnh chảy vào thị trường bởi vốn là điều cần thiết cho giai đoạn xây dựng hệ sinh thái của các công ty blockchain.

Với sự phát triển mạnh mẽ của thị trường, nhiều sàn giao dịch quốc tế đã vào Việt Nam, nhưng trong đó có cả những nền tảng thiếu minh bạch. Khi xảy ra tranh chấp hoặc rủi ro, Việt Nam chưa có khung pháp lý đầy đủ để bảo vệ người tiêu dùng.

Ảnh minh hoạ. (Nguồn: Meta)

Ông Phan Đức Trung cho rằng xây dựng khung pháp lý không chỉ giúp kiểm soát rủi ro mà còn tạo điều kiện để dòng vốn từ tài sản mã hóa đóng góp chính thức vào nền kinh tế. Nhà nước có thể thu thuế từ giao dịch tài sản mã hóa, đồng thời giảm thiểu các hệ lụy xã hội từ những hoạt động đầu tư chưa được kiểm soát. Còn nhà đầu tư sẽ được trải nghiệm và hiểu rõ thế nào là một giao dịch chính thức được công nhận, đồng thời được bảo vệ trong khuôn khổ pháp lý của nhà nước.

Việc ban hành khung pháp lý cũng là điều kiện bắt buộc để Việt Nam thoát khỏi danh sách xám của Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính Toàn cầu (FATF) và thúc đẩy ứng dụng blockchain vào lĩnh vực tài chính, logistics, y tế, giáo dục..., tạo ra hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững, thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp và xã hội.

Cần sớm phát triển khung pháp lý tài sản số

Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, các chuyên gia nhận định Việt Nam nên nhanh chóng có hành lang pháp lý rõ ràng cho các vấn đề liên quan đến tiền mã hóa, tài sản mã hóa.

Theo ông Trần Xuân Tiến việc xây dựng khung pháp lý đầu tiên là để bảo vệ nhà đầu tư.

"Suốt nhiều năm qua, rất nhiều mô hình lừa đảo bằng tiền mã hóa đã xuất hiện tại Việt Nam. Điểm chung là lợi dụng việc tài sản mã hóa chưa được công nhận và bảo vệ, từ đó mất mát của nhà đầu tư không có khung giải quyết triệt để. Bên cạnh đó, dù chưa có khung pháp lý, thị trường blockchain bằng cách này hay cách khác đều đã len lỏi vào Việt Nam. Việc hoàn thiện khung pháp lý sẽ giúp Việt Nam khai thác và quản lý được thị trường đã được hình thành này," ông Tiến cho hay.

Bà Lynn Hoàng cũng cho rằng trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, một môi trường pháp lý rõ ràng sẽ giúp nâng cao niềm tin thị trường và thu hút các công ty blockchain và nhà đầu tư toàn cầu.

"Tôi tin rằng một sàn giao dịch thí điểm trong khuôn khổ pháp lý có thể giúp nâng cao niềm tin của nhà đầu tư vào tài sản số, thu hút nhiều nhà đầu tư truyền thống hơn. Đây sẽ là động lực quan trọng để thị trường nhanh chóng trưởng thành hơn. Về mặt quản lý, trong một môi trường giao dịch được quản lý tốt, tình trạng thao túng thị trường và các hoạt động gian lận dự kiến sẽ giảm. Điều này mang đến cho nhà đầu tư những cơ chế giao dịch minh bạch và an toàn hơn, từ đó củng cố niềm tin của thị trường," chuyên gia này phân tích.

Bà Lynn Hoàng - Giám đốc Quốc Gia Binance. (Ảnh: Binance)

Đại diện Binance khẳng định với lĩnh vực đổi mới sáng tạo, một môi trường pháp lý rõ ràng sẽ giúp nâng cao niềm tin thị trường và thu hút các công ty blockchain, nhà đầu tư toàn cầu.

"Trong những năm gần đây, các khu vực pháp lý như UAE đã thành công trong việc thu hút nguồn vốn quốc tế lớn từ các công ty đổi mới sáng tạo. Một trong những bí quyết thành công của họ là đưa ra quy định rõ ràng về tài sản số. Từ những quan sát của mình trong thời gian dài ở Việt Nam và quốc tế, tôi cho rằng việc cơ quan chức năng nghiên cứu thí điểm sàn giao dịch là tín hiệu tích cực cho thấy Chính phủ đang có những bước đi để xây dựng một cách tiếp cận thận trọng nhưng nhạy bén với tài sản số," bà Lynn Hoàng nói.

Còn theo ông Phan Đức Trung, trong bối cảnh hiện nay, việc quản lý tài sản số và tài sản mã hóa cần được triển khai theo lộ trình hai giai đoạn.

Giai đoạn đầu nên tập trung xây dựng khung pháp lý thử nghiệm cho tài sản mã hóa, tạo tiền đề cho giai đoạn tiếp theo là ban hành các nghị định chi tiết sau khi Luật Công nghiệp Công nghệ số được Quốc hội thông qua.

Việc thực thi giai đoạn hai có thể tham khảo mô hình chính sách đang được triển khai tại hai trung tâm tài chính quốc tế theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 và Nghị quyết số 136/2024/QH15 ngày 26/6/2024 của Quốc hội, cho phép Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 259/NQ-CP ngày 31/12/2024 của Chính phủ cũng đặt nền móng cho việc triển khai kế hoạch hành động theo Thông báo số 47-TB/TW ngày 15/11/2024 của Bộ Chính trị về phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam.

"Tôi tin rằng, với cách tiếp cận chính sách phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế, Việt Nam sẽ xây dựng được một hành lang pháp lý toàn diện, linh hoạt và hiệu quả để quản lý và phát triển thị trường tài sản số một cách an toàn và bền vững," ông Trung nhấn mạnh./.

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/