Tình trạng suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ em dưới 16 tuổi (trong giai đoạn 2021-2025) đã có chuyển biến tích cực. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)

Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy, trong giai đoạn 2021-2025, điều kiện sống của người dân trên cả nước đã cải thiện rõ nét; hạ tầng nông thôn phát triển đồng bộ, dịch vụ thiết yếu được mở rộng; tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh; cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động chuyển dịch tích cực, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển và chênh lệch vùng miền.

Tuy vậy, kết quả giảm nghèo, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới tại một số vùng khó khăn vẫn còn hạn chế. Đáng chú ý là vẫn còn một số huyện nghèo “trắng” xã nông thôn mới; chất lượng xã nông thôn mới, xã nông thôn kiểu mẫu, mô hình giảm nghèo một số nơi còn thiếu bền vững.

Mô hình giảm nghèo ở một số nơi thiếu bền vững

Đề cập về kết quả triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy cho hay với quan điểm “nông nghiệp là trụ đỡ của nền kinh tế,” trong đó nông dân làm trung tâm, nông nghiệp làm động lực, nông thôn là nền tảng, kết quả triển khai chương trình đã đạt và vượt kế hoạch đề ra đến năm 2025.

Cụ thể, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 79,3% so với chỉ tiêu 80% (tăng 10,6% so với cuối năm 2021); xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao đạt 42,4% (so với chỉ tiêu 40%); tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu đạt 12,3% (vượt chỉ tiêu 10% và gấp hơn 17 lần so với cuối năm 2021).

Đối với Chương trình giảm nghèo bền vững, ông Duy cho biết kết thúc năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo trên toàn quốc còn 1,93% (giảm 3,27% so với cuối năm 2022; mức giảm trung bình mỗi năm là 1,03%); 35,2% số xã đặc biệt khó khăn thuộc vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo thoát khỏi tình trạng khó khăn, vượt mục tiêu đặt ra là 30%.

Tình trạng suy dinh dưỡng thể thấp còi ở trẻ em dưới 16 tuổi có chuyển biến tích cực, giảm xuống còn 25,4% (thấp hơn đáng kể so với chỉ tiêu 34%).

Đặc biệt, trên cả nước có hơn 10.500 mô hình sinh kế đã được triển khai, vượt xa chỉ tiêu ban đầu là 1.000 mô hình; hơn 134.000 lao động thuộc hộ nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo đã được kết nối thành công với các cơ hội việc làm, vượt chỉ tiêu đề ra là tối thiểu 100.000 lao động.

Cùng với đó, hạ tầng kinh tế-xã hội nông thôn trong các năm qua cũng tiếp tục được đầu tư đồng bộ. Chất lượng giáo dục - y tế, vấn đề môi trường và cảnh quan nông thôn phát triển theo hướng bền vững và hài hòa với thiên nhiên. Hiện có 70% chất thải rắn được thu gom, xử lý; 58% người dân sử dụng nước sạch theo quy chuẩn.

“Kết quả thực hiện hai chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2021-2025 tiếp tục khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước, được người dân đồng thuận cao, thúc đẩy phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Nhờ đó, điều kiện sống người dân cải thiện rõ nét, nhất là các địa bàn khó khăn,” ông Duy nhấn mạnh.

Tuy nhiên, người đứng đầu ngành nông nghiệp và môi trường cũng nhìn nhận kết quả giảm nghèo, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới tại một số vùng khó khăn còn hạn chế. Vẫn còn một số huyện nghèo “trắng xã nông thôn mới.” Chất lượng xã nông thôn mới, xã nông thôn mới kiểu mẫu, mô hình giảm nghèo một số nơi còn thiếu bền vững. Một số vùng sâu, vùng xa còn thiếu hạ tầng thiết yếu và dịch vụ cơ bản…

Kiện toàn ban chỉ đạo, đẩy tiến độ giải ngân

Với vai trò là cơ quan chủ trì hai chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn tới, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nhấn mạnh quan điểm xuyên suốt của chương trình là cần phải bảo đảm phát triển bao trùm và bền vững, đặt người dân vào vị trí trung tâm và chủ thể của quá trình phát triển.

"Cùng với đó là phát triển nông thôn theo hướng hiện đại, gắn với quá trình công nghiệp hóa - đô thị hóa và chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế - xã hội với bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu, đặc biệt ở các địa bàn khó khăn," ông Duy nhấn mạnh

Phát triển nông thôn mới bảo đảm bao trùm và bền vững. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+)

Tuy vậy, để triển khai chương trình hiệu quả, ông Duy đề xuất xuất Quốc hội ưu tiên bố trí nguồn lực thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2030 và giai đoạn 2031-2035, đảm bảo thực hiện thành công các mục tiêu đã đặt ra.

Ông Duy cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng Báo cáo chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2030 theo hướng tích hợp thành 1 chương trình, trình Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ X; chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới các cấp giai đoạn 2026-2030, theo hướng giao quyền cho địa phương quy định cụ thể tiêu chí, chỉ tiêu.

Đối với các địa phương cần ổn định đội ngũ cán bộ, bộ máy làm công tác xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo; kiện toàn Ban Chỉ đạo các cấp phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp; đẩy nhanh tiến độ giải ngân các nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhất là nguồn ngân sách trung ương đã giao.

Từ thực tiễn ở địa phương, Bí thư Tỉnh uỷ Vĩnh Phúc Đặng Xuân Phong đề nghị Bộ Tài chính sớm trình Thủ tướng ban hành văn bản thay thế Nghị định số 57/2018/NĐ-CP của Chính phủ về cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; đề nghị Chính phủ xem xét mở rộng đối tượng được vay vốn ưu đãi từ nguồn vốn Ngân hàng Chính sách xã hội, để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia cho các hộ nghèo vay với mức lãi suất phù hợp trong từng thời kỳ.

Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Hoàng Giang cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ sớm ban hành bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2026-2030, bảo đảm phù hợp với thực tiễn, phân rõ vùng miền (miền núi, đồng bằng, ven biển) để không tạo áp lực quá lớn cho các xã vùng khó khăn.

Cùng với đó, lãnh đạo Quảng Ngãi đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành hướng dẫn nguyên tắc rà soát, xác định mức độ đạt chuẩn nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao đối với các xã sau sáp nhập; tham mưu hoàn thiện chính sách giảm nghèo giai đoạn 2026-2030 theo chỉ số thiếu hụt, trong đó ban hành chuẩn nghèo mới gắn liền với các chỉ số thiếu hụt mà chính sách có thể tác động được.

Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân tỉnh Long An cũng kiến nghị Trung ương ban hành đồng bộ các cơ chế chính sách để thực hiện các chương trình ngay trong năm 2025 để các địa phương thực hiện từ năm 2026; thống nhất trên địa bàn nông thôn có một chương trình mục tiêu quốc gia là chương trình xây dựng nông thôn mới, với mục tiêu nâng cao đời sống nhân dân, giảm nghèo và giảm khoảng cách trên địa bàn, thu nhập giữa thành thị và nông thôn.

Ngoài ra, Trung ương cần sớm ban hành quy định về thống nhất bộ máy của Ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia nhằm đảm bảo tính tiên phong, đồng bộ và hiệu quả trong suốt quá trình thực hiện./.

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/