Năm nay, sản lượng nhãn đặc sản ước tăng từ 20 - 25% so với vụ nhãn năm trước.

Sức hút từ giống nhãn quý

Tỉnh Hưng Yên có khoảng 5.800ha trồng nhãn, trong đó có khoảng 15 – 20% tổng diện tích là các giống nhãn đặc sản như đường phèn, cùi cổ... tập trung chủ yếu tại các phường, xã như: Hồng Châu, Tân Hưng, Đức Hợp, Hồng Quang, Khoái Châu, Châu Ninh, Triệu Việt Vương…

Theo chia sẻ của các nhà vườn, giá bán nhãn đặc sản hiện dao động từ 40.000 – 100.000 đồng/kg, có loại lên tới trên 100.000 đồng/kg. Nhãn được khách hàng ưa chuộng không chỉ bởi mẫu mã đẹp mà còn vì chất lượng vượt trội: cùi dày, ráo nước, thơm dịu, hạt nhỏ và vị ngọt đậm... Vì vậy, những giống nhãn này được khách hàng đến tham quan, đặt mua từ sớm với giá cao. Nhiều vườn chưa kịp thu hoạch đã hết hàng từ khi quả còn xanh, cho thấy sức hút đặc biệt của loại quả này.

Tại thôn Nễ Châu, xã Tân Hưng, ông Trịnh Văn Hữu trồng 1 mẫu nhãn đường phèn quả vuông, năm nay dự kiến thu hơn 6 tấn. Theo ông, giống nhãn này tuy năng suất không cao nhưng quả rất đều, cùi giòn, róc hạt, hình dáng đẹp mắt nên được khách hàng ưu tiên làm quà biếu. “Hiện mỗi ngày có 2–3 tạ nhãn được đặt mua, giá trung bình 70.000 – 80.000 đồng/kg”, ông cho biết.

Tại xã Hiệp Cường, ông Đặng Văn Ứng trồng hơn 8ha nhãn VietGAP, trong đó phần lớn là giống nhãn đường phèn, siêu ngọt. Ông cho biết: “Nhãn đặc sản có hương vị riêng biệt. Quả chưa chín đã được khách đặt mua hết. Chúng tôi gần như không phải lo đầu ra, chỉ cần tập trung chăm sóc đúng kỹ thuật để bảo đảm chất lượng”.

Ông Đặng Văn Ứng (bên trái), xã Hiệp Cường đang xuất bán các giống nhãn đặc sản với giá bán từ 50.000 - 70.000 đồng/kg.

Bảo tồn giống quý, sản xuất sạch – nền tảng phát triển bền vững

Theo ông Nguyễn Văn Tráng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Hưng Yên, toàn tỉnh hiện có khoảng 50 nguồn gen nhãn, trong đó trên 40 nguồn gen có nguồn gốc bản địa, đang được duy trì tại nhiều địa phương. Việc lưu giữ và khai thác hiệu quả các giống quý này vừa góp phần bảo tồn tài nguyên di truyền cây trồng, vừa nâng cao giá trị sản phẩm gắn với phát triển nông nghiệp đặc sản.

Để bảo tồn, phát triển nguồn gen nhãn đặc sản của Hưng Yên; đồng thời giúp cho việc khai thác, sử dụng hiệu quả và bền vững nguồn tài nguyên cây trồng đặc sản của tỉnh, nâng cao thu nhập cho nông dân, ngày 31/12/2019, UBND tỉnh Hưng Yên đã ban hành Quyết định số 2918/QĐ-UBND, phê duyệt Đề án bảo tồn và phát triển vùng trồng nhãn, vải đặc sản giai đoạn 2020 – 2025, định hướng đến 2030. Đề án đặt mục tiêu xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc, phát triển các khu bảo tồn, vườn giống, bảo tồn cây nhãn tổ tại các hộ dân, đồng thời cải tạo vườn tạp, thay thế giống nhãn thoái hóa bằng các giống đặc sản như nhãn đường phèn, cùi cổ, lồng thơm…

Hợp tác xã sản xuất nhãn lồng Nễ Châu, xã Tân Hưng đang bảo tồn, phát triển nhiều giống nhãn đặc sản có giá trị kinh tế cao.

Thực hiện đề án, nhiều hợp tác xã, nông hộ trong tỉnh đã thay đổi tư duy sản xuất, hướng canh tác an toàn, hữu cơ, xây dựng vùng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đẩy mạnh liên kết tiêu thụ. Tiêu biểu như ông Nguyễn Văn Phi ở xã Hồng Quang đã cải tạo gần 2 mẫu vườn trồng hoàn toàn nhãn đặc sản là nhãn lồng thơm, đường phèn, cùi cổ. Điều đặc biệt là ông canh tác hoàn toàn theo hướng hữu cơ, không dùng thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học mà ưu tiên chế phẩm vi sinh. Năm nay, dự kiến gia đình ông thu khoảng 7- 8 tấn quả. Sản phẩm được khách đặt mua từ khi quả còn xanh với giá từ 50.000 – 100.000 đồng/kg; nhiều hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, chế biến và tiêu thụ nhãn ở xã Tân Hưng đã mạnh dạn áp dụng kỹ thuật sản xuất an toàn và liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, mở ra hướng phát triển ổn định và bền vững cho người trồng nhãn.

Nông dân xã Tân Hưng thu hoạch nhãn đường phèn.

Thực tế cho thấy, việc bảo tồn nguồn gen quý kết hợp với ứng dụng kỹ thuật canh tác sạch, liên kết tiêu thụ hiệu quả đã và đang tạo ra chuyển biến tích cực trong phát triển vùng nhãn đặc sản Hưng Yên.