Đẩy mạnh hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng số để xây dựng Tòa án điện tử

Chiều 16/6, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính - Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số dự Hội nghị giới thiệu mô hình chuyển đổi số thành công cấp bộ, ngành do Ủy ban phối hợp Tòa án nhân dân (TAND) tối cao tổ chức.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị.

Cùng dự có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND tối cao. Hội nghị được truyền trực tuyến đến 800 điểm cầu trong hệ thống TAND.

Hội nghị đã diễn ra các phiên tham luận: “Xét xử trực tuyến, bước đột phá trong cải cách tư pháp”; “Trợ lý ảo - Công cụ đắc lực cho thẩm phán”; “Quản lý hoạt động tố tụng trên nền tảng số góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các Tòa án”.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình tham dự Hội nghị.

Phát biểu ý kiến tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, chuyển đổi số là công việc vừa mang tính chiến lược lâu dài, vừa phải thường xuyên theo dõi, đánh giá, đôn đốc, chỉ đạo sát sao và triển khai quyết liệt, hiệu quả và thực chất. Đề án 06 là một nhiệm vụ then chốt, quan trọng của chuyển đổi số quốc gia, làm cơ sở để chuyển đổi cách sống, làm việc và phương thức sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp dựa trên công nghệ số. Trong đó, công tác xây dựng Tòa án điện tử luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong tiến trình cải cách tư pháp - là nhiệm vụ cấp thiết để hệ thống Tòa án nâng cao hiệu quả hoạt động, củng cố niềm tin của người dân vào pháp luật, vào công lý và sự ưu việt của chế độ ta.

Thủ tướng nhấn mạnh 2 văn kiện quan trọng: Nghị quyết Đại hội XIII đưa ra yêu cầu: tiếp tục xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Nghị quyết Trung ương số 27/NQ-TW (khóa XIII) về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới đề ra nhiệm vụ trọng tâm “xây dựng Tòa án điện tử". Thủ tướng đánh giá hệ thống Toà án điện tử đang được hình thành, đang đi vào nền nếp, hy vọng sẽ trở thành phong trào, xu thế trong thời gian tới.

Thủ tướng nêu rõ, thời gian qua, công tác chuyển đổi số quốc gia được tập trung chỉ đạo, có bước chuyển biến rất tích cực, đạt được nhiều kết quả quan trọng. Về chuyển đổi số trong lĩnh vực tư pháp, xét xử của ngành TAND, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao nhiều kết quả đạt được, ý kiến các đại biểu và nhấn mạnh một số điểm nổi bật như sau:

Thứ nhất, đẩy mạnh chuyển đổi số góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của ngành TAND: Chánh án TAND tối cao đã ban hành Chỉ thị số 02 ngày 15/1/2024 về đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử; triển khai xây dựng nhiều nền tảng số về quản lý hoạt động của ngành TAND (như về tố tụng, quản lý công việc, công tác chỉ đạo điều hành, quản lý nhân sự, quản lý và lưu trữ hồ sơ vụ án, quản lý tài sản, họp, hội nghị trực tuyến, thống kê, tổng hợp, giám sát thông tin về Tòa án trên không gian mạng và giám sát và điều hành hoạt động TAND tối cao…).

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển đổi số nhằm cung cấp dịch vụ tư pháp công theo hướng hiện đại, thuận lợi, tiết kiệm và công khai, minh bạch hoạt động của TAND trên môi trường điện tử. Triển khai nhiều dịch vụ tư pháp công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Đã có hơn 1,4 triệu bản án, quyết định được công bố và phục vụ hơn 180 triệu lượt truy cập tra cứu, khai thác.

Thứ ba, xét xử trực tuyến đã được triển khai tại Tòa án các cấp với hàng chục nghìn vụ án được xét xử trực tuyến, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho người dân và xã hội: từ đầu năm 2022 đến nay, TAND các cấp đã phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng, tổ chức xét xử trực tuyến được gần 20 nghìn vụ án, tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng và nhiều lợi ích khác.

Thứ tư, bước đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo và xây dựng Trợ lý ảo hỗ trợ thẩm phán: đã tích hợp trên 168 nghìn văn bản, trên 1,4 triệu bản án, trên 24 nghìn câu giải đáp tình hình pháp lý; đến nay đã có trên 5,7 triệu lượt hỏi đáp, trung bình từ 10-15 nghìn lượt/ngày.

Thứ năm, hiệu quả tổng hợp của Toà án điện tử là rất cao, chưa thể tổng kết hết được; do đó chúng ta cần tổng kết hàng năm để rút ra bài học kinh nghiệm.

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng ghi nhận, đánh giá cao và chúc mừng những kết quả đạt được của ngành Tòa án nhân dân, nhất là trong công tác chuyển đổi số; góp phần quan trọng đấu tranh phòng, chống tội phạm, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội, bảo vệ công lý, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức trong chuyển đổi số quốc gia và chuyển đổi số ngành TAND; đồng thời nêu bật một số bài học kinh nghiệm từ thực tiễn:

Thứ nhất, người đứng đầu có vai trò quyết định; phải luôn quán triệt, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhất là nhiệm vụ xây dựng Tòa án điện tử theo tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW của Trung ương.

Thứ hai, phải luôn nâng cao hiệu lực, hiệu quả và chất lượng hoạt động tư pháp, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu các cấp; xác định rõ ưu tiên, trọng tâm, trọng điểm; coi xét xử là trung tâm, tranh tụng là đột phá và nhấn mạnh chuyển đổi số là công cụ quan trọng để hỗ trợ thực thi công lý.

Thứ ba, phải luôn nâng cao năng lực quản trị tòa án trên nền tảng số, cung cấp cho người dân nhiều dịch vụ tư pháp tiện ích, góp phần nâng cao chất lượng hoạt động, xây dựng hình ảnh Tòa án thực sự là chỗ dựa của nhân dân; bảo vệ công lý cho nhân dân; bảo vệ công bằng, quyền con người, quyền công dân.

Thứ tư, phải luôn ứng dụng công nghệ hiện đại, chuyển đổi số nhằm nâng cao chất lượng, tính chính xác các phán quyết, không để xảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm, bảo đảm thấu tình, đạt lý, nhân văn, thuyết phục, xây dựng ngành TAND ngày càng hiện đại, tiến cùng, bắt kịp, vượt lên với xu hướng phát triển của Việt Nam và trên thế giới.

Thứ năm, mỗi cán bộ, công chức ngành TAND, nhất là người đứng đầu phải coi việc đẩy nhanh chuyển đổi số và xây dựng Tòa án điện tử là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, đột phá, đồng thời đẩy mạnh thông tin tuyên truyền để người dân, doanh nghiệp đồng tình, ủng hộ, tham gia tích cực vào quá trình tất yếu này.

Về quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh, nhiệm vụ đặt ra đối với ngành TAND là rất quan trọng, rất vẻ vang nhưng cũng rất nặng nề; do đó Thủ tướng đề nghị ngành tiếp tục nỗ lực hơn, vượt qua khó khăn, thách thức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu đối với ngành Tòa án nhân dân là “Phụng công, thủ pháp, chí công, vô tư", hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao trong thời đại số. Trong đó, Thủ tướng đề nghị đặc biệt quan tâm tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số - coi đây là một trong những công cụ quan trọng nhất, hỗ trợ đắc lực nhất, hiệu quả nhất trong tất cả các mặt công tác của ngành TAND. Với tinh thần đó, Thủ tướng gợi mở một số nội dung về quan điểm, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới để tiếp tục nghiên cứu, rà soát, hoàn thiện:

Về quan điểm chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử, Thủ tướng đề nghị tiếp tục phát huy mạnh mẽ tinh thần “5 đẩy mạnh": Đẩy mạnh hoàn thiện pháp lý, thể chế, cơ chế chính sách để phát triển ngành TAND, trong đó có cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử. Đẩy mạnh phát triển hạ tầng số, nền tảng số tạo tiền đề quan trọng trong xây dựng Tòa án điện tử và bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin trong mọi tình huống. Đẩy mạnh tạo lập dữ liệu số, tích hợp, kết nối, liên thông, chia sẻ liên tục, thông suốt, đồng bộ để nâng cao năng lực quản trị và thực thi của Tòa án trên nền tảng số. Đẩy mạnh phát triển nhân lực số, kỹ năng số và bồi dưỡng nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu phát triển Tòa án điện tử. Đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng trong ngành TAND để mọi cán bộ, công chức, thẩm phán đồng lòng hưởng ứng tham gia tiến trình chuyển đổi số và xây dựng Tòa án điện tử.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chụp ảnh với lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao.

Về nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm cụ thể thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh:

Một là, tập trung hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách để đẩy mạnh chuyển đổi số trong ngành TAND, phát triển Tòa án điện tử; sớm trình Quốc hội thông qua Luật Tổ chức TAND (sửa đổi) và Bộ Luật Tố tụng Dân sự (sửa đổi), tạo tiền đề cho các hoạt động tố tụng trực tuyến; quy định về chứng cứ điện tử; cơ sở khoa học và tính pháp lý của phục hồi chứng cứ điện tử; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các chủ thể tiến hành tố tụng điện tử.

Hai là, nâng cao nhận thức về chuyển đổi số của ngành TAND; tăng cường trách nhiệm, kỷ luật, kỷ cương trong thực thi công vụ, đổi mới mô hình hoạt động sang quản lý trên nền tảng số; tăng cường công khai, minh bạch các hoạt động của Tòa án, nhất là trên Cổng thông tin điện tử TAND tối cao và các Trang thông tin điện tử của TAND cấp cao, TAND các cấp.

Ba là, nâng cao năng lực quản trị, thực thi Tòa án trên nền tảng số; đẩy mạnh hiện đại hóa ngành TAND nhất là phát triển hạ tầng số; trung tâm dữ liệu, số hóa hồ sơ, tích hợp, chia sẻ thông tin, dữ liệu; phấn đấu 100% các lĩnh vực công tác của TAND được chuyển đổi số, quản trị thống nhất trên nền tảng số, có cơ sở dữ liệu dùng chung và cơ sở dữ liệu chuyên ngành Tòa án. Nghiên cứu, ứng dụng phù hợp các công cụ chuyển đổi số (như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, dữ liệu lớn, Trợ lý ảo...). Trong đó, nghiên cứu ứng dụng Trợ lý ảo trong lĩnh vực đào tạo, phát triển nhân lực trong ngành Tư pháp và hỗ trợ nâng cao kiến thức, hiểu biết về pháp luật cho người dân, doanh nghiệp. Đẩy mạnh tích hợp, kết nối, chia sẻ thông tin, dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và chuyên ngành như của ngành Công an (xác thực thông tin đương sự, bị can, bị cáo, người tham gia tố tụng; công bố bản án, quyết định của Tòa án; theo dõi, quản lý tội phạm, hồ sơ phạm nhân); Tư pháp (cập nhật, tuân thủ đúng quy định pháp luật trong xét xử...); Tài chính (theo dõi các khoản phí, lệ phí, tài sản tịch thu.); Kế hoạch và Đầu tư (xử lý các vụ án kinh tế, đầu tư, thương mại...).

Bốn là, đẩy mạnh khai thác, sử dụng, phát triển nền tảng xét xử trực tuyến hướng tới 100% TAND đủ điều kiện về trang thiết bị, nhân lực tổ chức xét xử trực tuyến được phép, sớm nghiên cứu đề xuất hoàn thiện nền tảng pháp lý về tố tụng điện tử.

Năm là, đẩy mạnh đơn giản hóa, tái cấu trúc quy trình thủ tục hành chính để nâng cao số lượng, chất lượng dịch vụ tư pháp công trực tuyến, đơn giản hóa hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính cho người dân; đồng thời nghiên cứu tích hợp ứng dụng định danh cá nhân giúp người dân dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ mọi lúc, mọi nơi mà không cần đến trực tiếp Tòa án.

Thủ tướng nhấn mạnh, chúng ta mong muốn và tin tưởng rằng, với truyền thống vẻ vang 79 năm, với tinh thần đoàn kết, quyết tâm cao,nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, không ngừng đổi mới sáng tạo, nỗ lực vươn lên cùng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, ngành TAND của chúng ta sẽ tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả nhiệm vụ chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử theo tinh thần Nghị quyết số 27/NQ-TW của Trung ương, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, yêu cầu đề ra theo Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Chúng ta quyết tâm xây dựng Toà án điện tử trong thời đại 4.0 và chuyển đổi số.

* TAND tối cao cho biết, đối với cơ quan tư pháp, trong quá trình thực hiện các Nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp, nhất là từ sau Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, chủ trương xây dựng Tòa án điện tử đã được Chánh án TAND tối cao đề ra và đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành việc xây dựng Tòa án điện tử - đây được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong tiến trình cải cách tư pháp của hệ thống Tòa án. Việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số và xây dựng Tòa án điện tử luôn được lãnh đạo Tòa án xác định là nhiệm vụ cấp thiết, là cơ hội để hệ thống Tòa án nâng cao hiệu quả hoạt động, củng cố niềm tin của người dân vào công lý và theo đúng yêu cầu của Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng là "Tiếp tục xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân".

Việc chuyển đổi số và xây dựng Tòa án điện tử sẽ tạo ra những giá trị lớn lao cho xã hội, là điểm nhấn của Chiến lược cải cách tư pháp giúp nước ta bắt kịp với xu hướng phát triển của tư pháp tiến bộ trên thế giới. Ngay từ đầu nhiệm kỳ của Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Ban cán sự đảng, Chánh án TAND tối cao đã kịp thời ban hành các văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo công tác chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử trong toàn hệ thống TAND; các Tòa án cũng khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch công tác và tổ chức thực hiện quyết liệt nhằm nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử. Được sự phối hợp chặt chẽ của các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương, đặc biệt là sự cố gắng, nỗ lực của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, công tác chuyển đổi số, xây dựng Tòa án điện tử trong hệ thống Tòa án đã đạt được những thành quả cơ bản đáng khích lệ…

Nguồn: https://nhandan.vn