Xây nhà ở riêng lẻ tự phát, không theo quy hoạch, vi phạm các quy định về xây dựng sẽ gây ra tình trạng lộn xộn về trật tự xây dựng, ảnh hưởng đến quy hoạch khu dân cư và các hộ dân sinh sống xung quanh. Ngày 28/1/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 16/2022/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng, trong đó quy định rõ các trường hợp vi phạm trong xây nhà ở riêng lẻ sẽ bị xử phạt lên tới 120 triệu đồng và bắt buộc phải tháo dỡ công trình, qua đó thắt chặt công tác quản lý xây dựng nhà ở riêng lẻ.

Khi xây dựng nhà ở riêng lẻ, người dân mới chỉ quan tâm nhiều tới giá cả vật liệu xây dựng, thiết kế, thi công… Nhiều hộ dân vẫn tỏ ra “lạ lẫm” với các quy định của pháp luật trong xây dựng nhà ở riêng lẻ, dẫn tới các vi phạm. Chị Ngô Thị H., một hộ dân mới bị xử phạt vi phạm do xây dựng nhà ở riêng lẻ không phép tại phường Lam Sơn (thành phố Hưng Yên) cho biết: Gia đình tôi đã không tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật liên quan tới xây dựng nhà ở riêng lẻ tại khu vực đô thị, năm 2023, khởi công xây dựng nhà mới nhưng lại không xin giấy phép xây dựng theo quy định. Hiện nay, gia đình tôi đang hoàn thiện các thủ tục giấy phép xây dựng để việc xây dựng nhà ở bảo đảm đúng quy định.

Xây dựng nhà ở riêng lẻ tại phường An Tảo, thành phố Hưng Yên

Trong tháng 3/2024, UBND thành phố Hưng Yên đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với anh Bùi Văn Trường ở phường Hiến Nam do xây dựng nhà ở riêng lẻ tại xã Trung Nghĩa sai giấy phép xây dựng, số tiền phạt là 17,5 triệu đồng.

Theo tổng hợp của thành phố Hưng Yên, trong năm 2023 và những tháng đầu năm 2024, trên địa bàn thành phố đã phát hiện và xử lý gần 100 trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ không phép, xây dựng sai với nội dung giấy phép xây dựng, tổng số tiền xử phạt gần 300 triệu đồng. Đồng chí Nguyễn Lê Phan, Hạt trưởng Hạt giao thông thành phố Hưng Yên cho biết: Đơn vị tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm trong xây dựng nhà ở riêng lẻ, kiểm tra sau cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, đồng thời kết hợp với địa phương, các khu dân cư để tuyên truyền cho người dân về các quy định trong xây dựng nhà ở, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý trật tự đô thị trên địa bàn.

Không chỉ tại thành phố Hưng Yên, ở nhiều huyện, thị xã trong tỉnh, mỗi năm đơn vị chức năng cũng phát hiện hàng trăm trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ không có giấy phép hoặc xây dựng sai giấy phép.

Căn cứ khoản 30 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi năm 2020, những trường hợp xây nhà ở riêng lẻ phải có giấy phép xây dựng trước khi khởi công gồm: Nhà ở riêng lẻ tại khu vực đô thị, trừ trường hợp nhà ở riêng lẻ có quy mô dưới 7 tầng thuộc dự án đầu tư xây dựng khu đô thị, dự án đầu tư xây dựng nhà ở có quy hoạch chi tiết 1/500 đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; Nhà ở riêng lẻ tại khu vực nông thôn có quy mô dưới 7 tầng nhưng thuộc khu vực có quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; Nhà ở riêng lẻ tại khu vực nông thôn nhưng được xây dựng trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa; Nhà ở riêng lẻ tại khu vực nông thôn có quy mô từ 7 tầng trở lên.

Theo quy định tại Nghị định số 16/2022/NĐ-CP, nhiều trường hợp vi phạm trong xây nhà ở riêng lẻ sẽ vừa bị xử phạt nặng lên tới 120 triệu đồng, vừa bắt buộc phải tháo dỡ công trình. Đối với xây dựng nhà ở không phép, theo khoản 7 Điều 16 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi tổ chức thi công xây dựng nhà ở riêng lẻ không có giấy phép xây dựng mà theo quy định phải có giấy phép, sẽ bị phạt tiền 60 - 80 triệu đồng. Phạt tiền 80 - 100 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác. Đối với xây dựng nhà ở sai phép, căn cứ khoản 6 Điều 16 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP, phạt tiền 30 - 40 triệu đồng với nhà ở riêng lẻ và phạt tiền 50 - 70 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác. Đối với trường hợp sửa chữa, cải tạo, khoản 4 Điều 16 Nghị định số 16/2022/NĐ-CP quy định mức xử phạt đối với hành vi xây dựng sai nội dung giấy phép xây dựng được cấp đối với trường hợp cấp phép sửa chữa, cải tạo, di dời công trình và giấy phép xây dựng có thời hạn như sau: Phạt tiền từ 15 đến 20 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ; phạt tiền 25 - 30 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác. Ngoài ra, trường hợp cơi nới, lấn chiếm diện tích, lấn chiếm không gian, Khoản 10 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP quy định mức xử phạt 80 - 100 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ; phạt tiền từ 100 đến 120 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác.

Như vậy, việc xây nhà ở riêng lẻ không chỉ cần giấy phép xây dựng mà còn cần thực hiện nghiêm túc các nội dung theo đúng giấy phép đã được cấp. Người dân cần lưu ý chủ động tìm hiểu kỹ trước khi xây dựng để tránh vi phạm và những thiệt hại không đáng có khi phải tháo dỡ công trình.

Nguồn: https://baohungyen.vn